ชื่อหนังสือ : ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับระบบกฎหมายจีน

ผู้เขียน : อาร์ม ตั้งนิรันดร

สำนักพิมพ์ : วิญญูชน

---

ในหนังสือเล่มนี้ อ.อาร์ม ตั้งนิรันดร ได้นำเสนอแนวคิดพื้นฐานของกฎหมายจีน ซึ่งตั้งอยู่บนอิทธิพลของของแนวคิดปรัชญาต่างๆ ซึ่ง อ.อาร์ม ได้อธิบายผ่านปรัชญาที่มีอิทธิพลในแต่ละยุคโดยแบ่งออกเป็น 4 ยุค คือ

ยุคที่หนึ่ง กฎหมายสมัยราชวงศ์ แก่นแท้ของกฎหมายคือ ปรัชญาแบบขงจื้อ ความสัมพันธ์ระหว่างผู้ปกครองกับประชาชน คือความสัมพันธ์แบบครอบครัวฉบับขยาย แนวคิดทางกฎหมายจึงเป็นความสัมพันธ์แบบเน้นไปที่สังคมโดยรวม โดยมีหน่วยเล็กสุดของสังคมคือ ครอบครัว ตรงข้ามกับกฎหมายโรมันที่มีหน่วยเล็กสุดคือ บุคคล ทำให้บรรดากฎหมายของจีนสมัยราชวงศ์ไม่ได้ให้ความสำคัญกับบุคคลเท่ากับกฎหมายที่มีฐานจากโรมัน เช่น เรื่องกรรมสิทธิ์กฎหมายจีนยุคราชวงศ์สนใจกรรมสิทธิ์เฉพาะในเชิงภาษี แต่กฎหมายโรมันสนใจกรรมสิทธิ์ในฐานะที่ัเชื่อมโยงกับสิทธิของปัจเจกบุคคล

ยุคที่สอง เป็นยุคปฏิรูปกฎหมายปลายสมัยราขวงศ์ชิง จีนกำลังพยายามพัฒนากฎหมาย โดยส่งคนไปศึกษากฎหมายประเทศต่างๆ ในช่วงของการเรียนรู้วัฒนธรรม แม้ประเทศจีนจะมีการเปลี่ยนแปลงการปกครองไปเป็นระบอบสาธารณรัฐ แนวคิดทางกฎหมายดังกล่าวก็ยังคงได้รับการรักษาไว้

ยุคที่สาม เป็นช่วงที่จีนกลายเป็นคอมมิวนิสต์ ระบบกฎหมายที่จีนคณะชาติวางไว้ถูกยกเลิก เพราะมองเป็นกฎหมายของนายทุน กฎหมายแบบสังคมนิยมเข้ามามีบทบาท เช่น กรรมสิทธิ์ถูกยกเลิก ที่ดินเป็นของคอมมูน

ยุคที่สี่ จีนหลังเติ้งเสียวผิง กฎหมายจีนเริ่มเปิดรับมากขึ้นในสาขากฎหมายต่างๆ เพื่อรองรับการเปิดประเทศ แต่ในขณะเดียวกันก็มีกลิ่นอายแบบคอมมิวนิสต์บ้าง

หนังสือเล่มนี้เป็นมากกว่าเพียงแค่การ Introduction เพื่อทำความเข้าใจระบบกฎหมายจีน แต่เป็นการอธิบายถึงปรัชญาของกฎหมายที่อยู่เบื้องหลังระบบกฎหมายทั้งหมด